Sinterklaas in Zwitserland
Het Sinterklaasfeest in Zwitserland ziet er anders uit dan in Nederland, maar heeft dezelfde oorsprong: de heilige Sint Nicolaas van Myra. In Zwitserland heet hij Samichlaus en wordt hij vergezeld door een helper genaamd Schmutzli. Het feest vindt plaats op 6 december, en draait vooral om persoonlijke ontmoeting, lekkernijen en traditie. Lees hier alles over hoe Zwitserland Sinterklaas viert, van boswandelingen met fakkels tot chocoladefiguren in de schoen en een bezoek op school.
Wie is Samichlaus?
In Duitstalige delen van Zwitserland verschijnt begin december een bekende figuur met witte baard, rode mantel en mijter: Samichlaus. Hij lijkt sterk op onze Nederlandse Sinterklaas, maar zijn verschijning is soberder en traditioneler. Samichlaus komt vaak uit het bos, te voet of met een ezel, en leest kinderen voor uit het Goldene Buch, waarin hun gedrag van het afgelopen jaar staat genoteerd.
In tegenstelling tot Nederland komt Samichlaus niet op 5 december maar op 6 december, en hij brengt geen speelgoedcadeautjes maar symbolische lekkernijen. De nadruk ligt op een persoonlijk gesprek met de kinderen, vaak ondersteund door ouders die vooraf informatie aanleveren.
Schmutzli: de helper van Samichlaus
De Zwitserse versie van Zwarte Piet heet Schmutzli. Hij draagt een zwarte of bruine mantel met capuchon, heeft een donker gezicht en een jutezak bij zich. Oorspronkelijk werd hij gezien als de straffende hand van Samichlaus, maar tegenwoordig is zijn rol vriendelijker en pedagogischer van aard. Een roe heeft hij altijd nog wel bij zich, al is dit meer voor de looks.
Schmutzli helpt bij het dragen van de lekkernijen en ondersteunt Samichlaus bij het aanspreken van kinderen. Zijn naam komt van het Zwitserduitse woord voor 'vuil' (schmutzig), en verwijst naar zijn ruige uiterlijk.
Wat zit er in de zak van Samichlaus?
In plaats van Pakjesavond zoals in Nederland, ontvangen kinderen in Zwitserland een zak met lekkernijen van Samichlaus. Daarin zitten traditionele winterse producten, zoals:
- Mandarijnen
- Walnoten en pinda’s
- Speculaas en peperkoek
- Chocoladefiguren in de vorm van Samichlaus of een ezel
- Gedroogd fruit zoals vijgen of dadels
Deze symbolische geschenken staan voor gulheid, gezondheid en soberheid. Ze verwijzen ook naar oude gebruiken rondom de heilige Nicolaas, die bekendstond om het geven van voedsel aan armen en kinderen.
Vieringen in het bos of dorp: de Samichlausfeier
Een uniek Zwitsers gebruik is de Samichlausfeier: een fakkeltocht door het bos waarbij kinderen en ouders samen Samichlaus ontmoeten. Tijdens deze vieringen, vaak georganiseerd door lokale verenigingen, komt Samichlaus uit het donker tevoorschijn om kinderen toe te spreken. Dit gebeurt soms in kleine groepen, wat het contact persoonlijk en bijzonder maakt.
Ook in steden en dorpen wordt het feest gevierd. Zo kunnen ouders Samichlaus uitnodigen voor een huisbezoek en komt hij langs op school. Daarbij spreken Samichlaus en Schmutzli de kinderen toe, gebaseerd op vooraf verstrekte informatie. Kinderen zingen een lied of dragen een versje voor, waarna ze hun lekkernijen ontvangen.
Regionale verschillen binnen Zwitserland
Net als het land zelf is het Sinterklaasfeest in Zwitserland sterk regionaal bepaald. In Duitstalige kantons zoals Zürich, Luzern of Bern spreekt men van Samichlaus en Schmutzli. In Franstalige gebieden, zoals Genève en Neuchâtel, heet hij Saint Nicolas, en lijkt het feest meer op dat in België of Noord-Frankrijk.
Een bijzonder voorbeeld is het kanton Fribourg. Daar vindt jaarlijks op de zaterdag voor 6 december een grote optocht plaats waarbij een student verkleed als Sint Nicolaas op een ezel door de stad trekt. Talloze mensen wonen dit feest bij, dat een mix vormt van religieus eerbetoon en volksfeest.
Verschillen met Nederland
| Onderdeel | Nederland | Zwitserland |
|---|---|---|
| Naam | Sinterklaas | Samichlaus |
| Hulp | Zwarte Piet | Schmutzli |
| Datum | 5 december | 6 december |
| Cadeaus | Pakjesavond | Lekkernijen (noten, fruit, chocola) |
| Verschijning | Stoomboot, intocht | Uit het bos, fakkeltocht |
Meer lezen over Sinterklaas wereldwijd?
- Sinterklaas in België
- Sinterklaas in Duitsland
- Sinterklaas in Frankrijk
- Sinterklaas in Luxemburg
- Sinterklaas in Oostenrijk
- Sinterklaas in Tsjechië
- Sinterklaas op Aruba, Bonaire en Curaçao
Het Sinterklaasfeest in Zwitserland is een sfeervol, authentiek feest dat draait om ontmoeting, traditie en symboliek. Samichlaus en Schmutzli vormen een herkenbaar duo met een pedagogische boodschap, vergezeld van lekkernijen en warme momenten.