Sinterklaas als beschermheilige van Amsterdam

Amsterdam kent veel verhalen, maar één van de oudste en meest opvallende is dat van Sint-Nicolaas, beter bekend als Sinterklaas. Hij is niet alleen de goedheiligman die jaarlijks cadeaus brengt, maar ook de beschermheilige van de stad Amsterdam. Zijn invloed zie je niet alleen terug in oude kerken en gevelstenen, maar ook in straatnamen, bruggen en moderne kunstwerken. Wandel mee door de stad en ontdek de sporen die Sint-Nicolaas nagelaten heeft.

De historische band tussen Amsterdam en Sinterklaas

Als beschermheilige van zeevaarders werd Sint-Nicolaas al in de middeleeuwen vereerd in havensteden als Amsterdam. De keuze om hem als patroonheilige aan te stellen, was logisch: Amsterdam groeide in de 14e eeuw uit tot een handelsstad met een bloeiende zeevaart. Sint-Nicolaas, bekend om het beschermen van zeelieden en het verrichten van wonderen, was de ideale heilige om de stad te beschermen.

TIP!: Lees meer over de oorsprong van Sinterklaas op onze pagina over de geschiedenis van Sinterklaas

Op zoek naar Sinterklaas in Amsterdam – een wandeling langs sporen van de heilige

-

1. Basiliek van de Heilige Nicolaas

Onze wandeling begint bij de imposante basiliek tegenover Amsterdam Centraal. In deze neobarokke kerk zie je in het rechter zijschip een reeks schilderingen die zestien wonderen van Sint-Nicolaas tonen, zoals het redden van schipbreukelingen en het schenken van goud aan arme meisjes. Zowel aan de buitenkant als binnen zijn meerdere ornamenten en beelden van Sint-Nicolaas te zien.
Adres: Prins Hendrikkade 73

- Sinterklaas als beschermheilige van Amsterdam afgebeeld in een schildering in de Basiliek van de Heilige Nicolaas

2. Oude Kerk – de oudste kerk van Amsterdam

Deze kerk uit 1306 was de eerste die aan Sint-Nicolaas werd gewijd. In het gewelf zijn nog vijf sinterklaasafbeeldingen te vinden. De kerk herinnert aan de oorsprong van de Sintverering in de stad.
Adres: Oudekerksplein 23

3. Ons’ Lieve Heer op Solder – de schuilkerk van de Sint

In deze voormalige schuilkerk uit de 17e eeuw is elk jaar rond 5 december een sfeervolle Sint-Nicolaasopstelling te zien. Denk aan schoenen bij de kachel, een mantel met Amsterdamse borduursels en speculaasjes in de keuken. Een unieke plek waar geschiedenis en traditie samenkomen.
Adres: Oudezijds Voorburgwal 38

4. Sint Nicolaasstraat met gevelsteen

De Sint Nicolaasstraat in Amsterdam draagt deze naam omdat het oorspronkelijk een straatje was bij de Nicolaasmarkt op het Beursplein en de Dam. Deze markt, die eeuwen lang op 5 december werd gehouden, werd in 1836 verboden door het stadsbestuur vanwege het lawaai en rumoer en werd daarna nooit meer gehouden. De Sint Nicolaasstraat is dus vernoemd naar de heilige Nicolaas, wiens naam verbonden is met de markt en het feest van Sinterklaas. In de straat vind je op de hoek een prachtige gevelsteen met een schip, als eerbetoon aan de rol van Sinterklaas als beschermheilige van zeevaarders. De straat zelf werd in 2020 kindvriendelijker gemaakt, een moderne knipoog naar de kindervriend.
Adres: Sint Nicolaasstraat, vlakbij de Nieuwezijds Voorburgwal

5. De Sint-Nicolaasbrug en boetiekhotel Sint Nicolaas

Vlak bij het Centraal Station vind je een brug die sinds 2016 officieel de naam Sint-Nicolaasbrug draagt. Ook hotel Sint Nicolaas draagt de naam van de goedheiligman, al tref je hem tegenwoordig vooral terug op hun sociale media.
Adres: Brug tussen Centraal Station en Nieuwezijds Voorburgwal

6. Gevelsteen op de Dam

Op de hoek van de Dam en het Damrak zit een gevelsteen uit de 17e eeuw met een afbeelding van Sint-Nicolaas. Hier hield hij bij de intocht in de stad altijd even halt. De traditie om hier een krans te hangen is gestopt, maar de gevelsteen is nog steeds zichtbaar.
Adres: Damhoek, vlakbij Damrak

7. Begijnhofkapel

In deze stille oase midden in de stad staat een beeld van Sinterklaas, geschonken in 1673 door begijn Marritje Jans Tijm. Het is een van de oudste overgebleven beelden van de heilige in Amsterdam.
Adres: Begijnhof, ingang via Spui

8. Sinterklaas in het straatbeeld: Scheltema en Warmoesstraat

Bij boekhandel Scheltema aan het Rokin hangt jaarlijks indrukwekkende sinterklaasverlichting, een verlichte maan met het silhouet van de sint. Om de hoek, in de Warmoesstraat, kun je zelfs een ‘kinky’ Sinterklaas-etalage bewonderen bij de Condomerie – een ludiek contrast met de traditionele beelden elders in de stad.
Adres: Rokin 9 en Warmoesstraat 141

9. De stoomboot van Sinterklaas

Tot de jaren '90 kwam Sinterklaas aan bij het Noord-Zuid Hollandsch Koffiehuis. De stoomboot waar hij mee arriveerde, de Christiaan Brunings, ligt tegenwoordig bij het Scheepvaartmuseum en wordt elk jaar tijdelijk omgedoopt tot “Spanje”.
Adres: Scheepvaartmuseum, Kattenburgerplein 1

- Dit beeld pronkt voor op de gevel van de Basiliek van de Heilige Nicolaas

Sinterklaas leeft voort in Amsterdam

De aanwezigheid van Sint-Nicolaas in Amsterdam is niet beperkt tot één feestdag. Als beschermheilige van de stad leeft hij voort in gevelstenen, bruggen, kerken en zelfs winkelverlichting. Door de stad te verkennen, ontdek je hoe diep zijn invloed verankerd is in de Amsterdamse identiteit. Dus mocht je een citytrip gaan doen, vergeet je wandelschoenen dan niet en volg de sporen van de goedheiligman in onze hoofdstad.